Wereldgodsdiensten – Hindoeïsme

docent: dr. Freek Bakker
aantal lessen: ieder jaar 3, in totaal 9 lessen
versie 2022 – 2023 Hindoeïsme

Hindoe-religies

1. De wereldvisie van de hindoe-religies

Om te beginnen verdiepen wij ons in de vraag wat hindoeïsme eigenlijk voor godsdienst is. Wie is er hindoe? En waarom vinden zo veel hindoes dat ze geen hindoe zijn? Daarna staan we stil bij het oude hindoeïsme van de Veda’s die behoren tot de oudste geschriften ter wereld. In het laatste deel van deze bijeenkomst lezen we twee delen uit de Upanishaden, een geschrift ontstaan rond 700 voor onze jaartelling. Deze geschriften waren een belangrijke inspiratiebron voor de filosofie van India die uitging van begrippen als Brahman (God/Bewustzijn), atman (zelf), samsara (reïncarnatie), dharma (orde van de werkelijkheid), karma (handelen), moksha (bevrijding) en maya (illusie). Zo ontdekken we hoe een hindoe de werkelijkheid beleeft.

2. De volksreligie: het belang van devotie en yoga

Wij behandelen de klassieke indeling van religieus leven volgens een recenter geschrift, de Bhagavad Gita (Lofzang op de Heer): de drie paden van bhakti (devotie), jñana (inzicht) en karma (handelen). Wij bekijken met name hoe dit in het leven van de ‘gewone hindoe’ gestalte krijgt. De verbeelding van het goddelijke, en het zien (darshan) van de godheid, en de rituelen daaromtrent spelen hier een belangrijke rol in. Vervolgens staan we stil bij de yoga-leer en de achtergronden daarvan. Aan het eind kijken we nog naar de reactie van het hindoeïsme op de komst van de Britten en wat daar het gevolg van was.

3. Hindoeïsme in Suriname en Nederland en de reactie van christenen op het hindoeïsme

Het Nederlandse hindoeïsme is sterk gekleurd door wat er met de hindoereligie gebeurde in Suriname. Daarnaast kijken we ook naar de autochtone hindoes, zoals de Hare Krishna’s en de volgelingen van Sai Baba en andere goeroes. Verder geven we aandacht aan de Tamil-hindoes. Zij hebben immers de mooiste hindoetempel van Nederland.

In het tweede deel staan wij stil bij de houding van enkele christen theologen ten aanzien van het hindoeïsme en de kritiek die de Dalit-christenen (paria-christenen) hierop hebben geuit.

Freek L. Bakker is gepensioneerd docent religiewetenschap aan de Universiteit van Utrecht. Hij heeft zich gespecialiseerd in het hindoeïsme van het Indonesische eiland Bali, en Suriname. Maar hij heeft zich ook bezig gehouden met het hindoeïsme in Nederland. In 2022 publiceerde hij daarover samen met Bikram Lalbahadoersing het boek Hindoes in zicht: Recente ontwikkelingen onder hindoes in Nederland. Verder is hij sinds 1981 betrokken bij de interreligieuze dialoog tussen hindoes en christenen onder auspiciën van de Raad van Kerken in Nederland. Daarnaast heeft hij zich nog verdiept in religie en film. Tevens is hij predikant van de Protestantse Kerk in Nederland. In zijn jeugd woonde hij op Java in Indonesië en voetbalde hij graag met zijn moslim vriendjes.