Studium Generale – Blok 2 

Docent: Karel Blei

Data: 6, 13, 20 november 2025 

 

KARL BARTH, THEOLOOG IN DE STORM VAN DE TIJD 

De Zwitser Karl Barth (1886-1968) is één van de meest toonaangevende theologen in de twintigste eeuw. Geschokt door de uitbraak van de Eerste Wereldoorlog (1914) en vooral door de bijval aan de oorlogspolitiek van de Duitse keizer van veel Duitse theologen, kwam hij ertoe om opnieuw de Bijbel te lezen en over ‘God’ te spreken.  

Als hoogleraar in Duitsland begon hij dat uit te werken in een nieuwe dogmatiek: de ‘kerkelijke dogmatiek’ (waaraan hij doorwerkte tot kort voor zijn dood, maar die niet af kwam). Hij maakte de opkomst van Hitler mee en verzette zich tegen de groeiende invloed van het nationaalsocialisme in de Duitse kerk. Dat leidde tot zijn uitwijzing uit Duitsland en terugkeer naar Zwitserland. Vandaar bleef hij via brieven en adviezen het verzet tegen Hitler c.s. (ook in bezet Nederland) stimuleren.  

Na 1945 zette hij zich in voor vernieuwing van het Duitse kerkelijk leven. Ook keerde hij zich toen tegen een zijns inziens te gemakkelijk anticommunisme in het Westen.   

In drie colleges zullen wij ons, mede aan de hand van enkele teksten van zijn hand, met Barth als theoloog in de storm van de tijd bezighouden. 

 

Dr. Karel Blei studeerde Theologie in Leiden, promoveerde bij prof. dr. H. Berkhof. Hij was predikant in diverse gemeenten, laatstelijk in Haarlem. Van 1987 tot 1997 was hij secretaris-generaal van de Nederlandse Hervormde Kerk (nu: PKN). Hij publiceerde over kerk, ambt en oecumene. In 2018 verscheen zijn boek: ‘Karl Barth en zijn theologische weg door de tijd’.